Houting
Het geslacht Coregonus vormt samen met de geslachten Stenodus en Prosopium de onderfamilie van de houtingen. Dit zijn zalmachtige vissen die behoren tot de orde van de Salmoniformes. Over de taxonomische status van de houtingen als onderfamilie bestaat geen consensus. Kottelat & Freyhof (2007) beschouwen de houtingen als aparte familie, gevormd door de drie genoemde geslachten.
In het gebied rond het Bodenmeer heet een houting een Felchen. In Beieren en Oostenrijk is de naam Renke en in Noord-Duitsland heten houtingen Maränen (marenen in het Nederlands). In het Engels heten ze whitefish of cisco en in het Noors en het Zweeds heet een houting een sik. De naam is afgeleid van de Griekse woorden Kora (oogpupil) en gonia (hoek).
Nadere beschrijving
Het geslacht Coregonus heeft binnen de familie van de zalmachtigen de meeste soorten. Deze soorten zijn op uiterlijke kenmerken bijzonder lastig van elkaar te onderscheiden. De vorm, rangschikking en het aantal kieuwboogaanhangels vormen de belangrijkste kenmerken. Veel soorten zijn ontstaan na de laatste IJstijd in meren die de gletsjers achter lieten.
Houtingen leven meestal in diepe meren (meer dan 50 m), bijvoorbeeld in de Alpenmeren zoals het Bodenmeer, Meer van Neuchâtel en Meer van Genève, de Italiaanse meren en ook de Noord-Duitse meren zoals de Schaalsee bij Ratzeburg, Schweriner See en het meer van Plön. Maar ook in de Grote Meren in Noord-Amerika en het Baikalmeer leven houtingsoorten. Sommige soorten leven of leefden als anadrome vissen in de Oostzee en de Noordzee. Houtingen eten - afhankelijk van het type - plankton of macrofauna. Nauw verwante soorten hebben vaak verschillende ecologische niche. Sommige soorten foerageren vooral in het open water, andere zijn meer gericht op benthisch voedsel (van de meerbodem).
Visserij
Houtingen zijn als consumptievis zeer gewild, vooral gebraden of gerookt. Speciaal de houting uit het Bodenmeer (Coregonus wartmanni, ook wel beschouwd als ondersoort van de grote marene) is zeer populair. Op deze vis bestaat reeds lang een beroepsvisserij en verder is de vis bij sportvissers zeer geliefd. Hetzelfde geldt voor een houtingsoort uit het Baikalmeer, de omoel.
Natuurbescherming
Veel houtingen behoren tot de meest bedreigde vissoorten. Zowel in Noord-Amerika als in Europa zijn de populaties gedurende de 19de en 20ste eeuw overbevist of werden ze weggeconcurreerd door de uitzetting van verwante vissoorten uit totaal andere gebieden. Negen soorten worden als uitgestorven beschouwd: Coregonus alpenae, Coregonus bezola, Coregonus fera, Coregonus gutturosus, Coregonus hiemalis, Coregonus johannae, Coregonus nigripinnis, Coregonus oxyrinchus en Coregonus restrictus. Verder zijn er drie soorten ernstig bedreigd, vijf bedreigd en 14 soorten kwetsbaar.
Soortenoverzicht van het geslacht: Coregonus
- Coregonus albellus
- Coregonus albula – kleine marene
- Coregonus alpenae
- Coregonus alpinus
- Coregonus anaulorum
- Coregonus arenicolus
- Coregonus artedi
- Coregonus atterensis
- Coregonus austriacus
- Coregonus autumnalis
- Coregonus baerii
- Coregonus baicalensis
- Coregonus baunti
- Coregonus bavaricus
- Coregonus bezola
- Coregonus candidus
- Coregonus chadary
- Coregonus clupeaformis
- Coregonus clupeoides
- Coregonus confusus
- Coregonus danneri
- Coregonus duplex
- Coregonus fatioi
- Coregonus fera
- Coregonus fontanae
- Coregonus gutturosus
- Coregonus heglingus
- Coregonus hiemalis
- Coregonus hoferi
- Coregonus holsata
- Coregonus hoyi
- Coregonus huntsmani
- Coregonus johannae
- Coregonus kiletz
- Coregonus kiyi
- Coregonus ladogae
- Coregonus laurettae
- Coregonus lavaretus – grote marene
- Coregonus lucidus
- Coregonus lucinensis
- Coregonus lutokka
- Coregonus macrophthalmus
- Coregonus maraena – Deense houting
- Coregonus maraenoides
- Coregonus maxillaris
- Coregonus megalops
- Coregonus migratorius
- Coregonus muksun
- Coregonus nasus – grote pollan
- Coregonus nelsonii
- Coregonus nigripinnis
- Coregonus nilssoni
- Coregonus nipigon
- Coregonus nobilis
- Coregonus oxyrinchus – houting of noordzeehouting
- Coregonus palaea
- Coregonus pallasii
- Coregonus peled – peledmarene
- Coregonus pennantii
- Coregonus pidschian
- Coregonus pollan
- Coregonus pravdinellus
- Coregonus reighardi
- Coregonus renke
- Coregonus restrictus
- Coregonus sardinella
- Coregonus stigmaticus
- Coregonus subautumnalis
- Coregonus suidteri
- Coregonus trybomi
- Coregonus tugun
- Coregonus tugun lenensis
- Coregonus tugun tugun
- Coregonus ussuriensis
- Coregonus vandesius
- Coregonus vessicus
- Coregonus wartmanni
- Coregonus widegreni
- Coregonus zenithicus
- Coregonus zuerichensis
- Coregonus zugensis
